Is het dank zij of dankzij?
De woorden dank en zij werden oorspronkelijk los geschreven. Soms zie je dat nog wel eens in ouderwetse zinnen.
De kat heeft het overleefd! Dank zij mijn grootmoeder. Dank dank dank, lieve oma! (Je bedankt je grootmoeder.)
Het zijn ook nog steeds woorden die los van elkaar bestaan.
Er is niets aan te doen. Het zij zo.
Ik ben haar veel dank verschuldigd.
Het lijkt dus goed om ze altijd los te schrijven, maar dat is het niet.
Wanneer schrijf je het los?
Moge hij rusten in vrede.
Lang leve de koning.
Ere zij God en dank zij de Heer.
In deze zinnen zijn moge, leve en zij werkwoorden. Het is een ouderwetse manier van formuleren die tegenwoordig niet veel meer voorkomt en heet de aanvoegende wijs. De vorm is het hele werkwoord zonder -n.
Je kunt deze vorm makkelijk herkennen, want je kunt de zinnen omdraaien:
Hij moge rusten in vrede.
De koning leve lang.
God zij eer en de Heer zij dank.
Wanneer schrijf je het vast?
Dankzij heeft hier niets meer mee te maken.
Het is misschien wel ontstaan uit die oude vorm, maar is inmiddels een voorzetsel geworden en betekent door, van of met dank aan. Je kunt de zinnen niet omdraaien.
Dankzij het commerciële talent van Piet hebben we het eerste jaar overleefd.
Dankzij jou haalde ik de trein.
Kortom
De werkwoordcombinatie wordt alleen gebruikt in ouderwetse taal. Die schrijf je los.
Het voorzetsel komt heel vaak voor in modern taalgebruik. Dat schrijf je altijd vast.
Je schrijft het dus 99 van de 100 keer aan elkaar.