Toen koning Amanoellah van Afghanistan in 1929 afstand moest doen van de troon, had hij er geen idee van dat hij ooit een Nederlands tussenwerpsel zou worden.
Wegwezen
Ghazi Amir Amanoellah Khan had het best wel goed met Afghanistan voor. Hij wilde hervormingen doorvoeren en er een modern, westers land van maken. Iedereen had recht op onderwijs en vrouwen hoefden niet langer een boerka te dragen, veelwijverij werd verboden. Helaas, de bevolking had weinig op met de plannen van de koning. Sterker nog, de mensen kwamen in opstand en Amanoellah moest maken dat-ie wegkwam.
Amsterdam
In die tijd speelde in Amsterdam een revue waarin de volgende dialoog te horen was. Roept speler een: “Ik ben de koning.” Waarop speler twee lachend antwoordt: “Ha, ha, jij koning? Aan me hoela”, terwijl hij met zijn hand op zijn rechterbil slaat. Waarop de eerste speler zegt: “Ja, ik ben koning Amenoellah.”
Die tik met de rechterhand op de bil bij ‘ammehoela’ was bedoeld om aan te geven dat de koning van zijn volk een schop onder zijn achterste had gehad.
Jasperina
Vanaf dat moment werd ‘ammehoela’ of ‘aan me hoela’ een nette variant van ‘aan me reet’. Volgens Marc De Coster (Woordenboek van populaire uitdrukkingen, clichés, kreten en slogans, 2002) werd ammehoela al in de jaren twintig van de twintigste eeuw vooral door jongeren gebruikt. Jasperina de Jong heeft de uitdrukking met de voorstelling van Sweet Charity (1969) in één keer bekendgemaakt bij het grote publiek. De kreet ammehoela ging daarbij gepaard met de traditionele klap op de bil.
Vader Abraham
Het hedendaagse amehoela betekent dus niet meer en niet minder dan ‘aan mijn reet’. Nette varianten zijn: ‘bekijk het maar’ of ‘geen sprake van’. Aa’me hoela was trouwens ook de titel van een liedje van Vader Abraham alias Pierre Kartner. Het is maar dat u het weet. http://www.sterren.nl/watch/MTE4fHB8MTM4MzAyMTd8MTI0/
Nog iets om te onthouden: amehoela is een eponiem, een woord dat ontstaan is vanuit een eigennaam. Denk ook aan braille van Louis Braille en saxofoon van Antoine Joseph Sax.
Tussenwerpsel
O ja, nog even over het tussenwerpsel. Dat is een woord zonder grammaticale functie, dat helemaal los staan van de zin. Het gaat om uitroepen en kreten als ‘au, hallo, hé, nou zeg, doei, krijg wat’. Vaak zijn ze klanknabootsend: ‘boem, bèh, pang’. Heel bijzonder, ‘amehoela’ is zowel eponiem als tussenwerpsel.
Zijn daar meer voorbeelden van?