We hebben er niet zoveel moeite mee om het verschil tussen ‘kritisch’ en ‘kritiek’ aan te geven.
Een paar voorbeelden
Piet had schoon genoeg van haar kritische vragen.
Kritische journalisten zijn niet tevreden met een politiek antwoord.
Volgens Van Dale betekent ‘kritisch’ hier: geneigd kritiek te leveren.
Toen mijn oom een eigen zaak startte, belandde zijn huwelijk in een kritieke fase.
De twee slachtoffers werden in kritieke toestand naar het ziekenhuis gebracht.
Volgens Van Dale betekent ‘kritiek(e)’ hier: hachelijk, gevaarlijk.
Overgang
Van Dale geeft voor ‘kritisch’ nog een omschrijving: op het punt om van de ene toestand over te gaan in de andere. Deze betekenis van ‘kritisch’ wordt vooral in de exacte wetenschap gebruikt:
Bij het kritische punt wordt deze materie vloeibaar.
De kritische druk kan alleen via theoretische modellen berekend worden.
Succesfactor
Van de Taalunie mogen ‘kritiek’ en ‘kritisch’ door elkaar gebruikt worden in samenhang met succesfactoren.
Snel herstel is kritiek voor een topsporter.
Voor een nieuw product is naamsbekendheid een van de kritische succesfactoren.
Steeds vaker
Steeds vaker hoor en zie je ‘kritisch’ ook in zinnen als:
In kritieke/kritische toestand werd mijn broer naar Amsterdam gebracht.
Voor de burgemeester brak een kritieke/kritische fase aan.
Is het gebruik van ‘kritisch’ hier juist?
Van Dale en de Taalunie vinden van niet. Onze Taal tilt er minder zwaar aan. Bij voorkeur niet doen dus. Maar een hele zware taalzonde is het inmiddels niet meer.