We hebben het allemaal op school geleerd: je gebruikt de verleden tijd als iets zich afspeelt in het verleden. Maar als je een verhaal vertelt, kun je heel goed de tegenwoordige tijd gebruiken, ook al vinden de gebeurtenissen plaats in het verleden.
Presens historicum of historische tegenwoordige tijd
Deze manier van schrijven heeft zelfs een naam: presens historicum, oftewel de historische tegenwoordige tijd. Je bouwt er meer spanning mee op en zuigt de lezer als het ware het verhaal in. Alsof je er zelf bij bent geweest.
Kijk maar eens naar de voorbeelden hieronder.
Bloggen
De historische tegenwoordige tijd is dus een bewuste stijlkeuze. De stijlfiguur is ook voor bloggers heel geschikt. Hij zorgt ervoor dat de lezer zich veel directer aangesproken voelt.
Natuurlijk is de verleden tijd niet fout, maar de tegenwoordige tijd is sterker. Ter vergelijking dezelfde zinnen in tegenwoordige en verleden tijd.
Voorbeeld
Het prachtige voorbeeld hieronder komt van de weblog http://www.bohemiandreams.nl.
Jaume is 4 jaar en spreekt alleen maar Catalaans. Met een snottebel die hij constant ophaalt en zijn tong uit zijn mond schildert hij met de kleuren oranje en groen een pinguïn op een wc-rolletje. Al wiebelend op zijn billen zakt hij elke keer van het bankje af. We voelen ons allebei een beetje ongemakkelijk, ik denk dat Jaume had gehoopt andere kindjes te leren kennen, maar hij is helemaal alleen.
We hebben de pinguïn heel snel af en ik stel voor om nog een beestje te maken. Hij wil een varken met vleugels maken. Zijn glimlach is onbetaalbaar. Al trots rent hij met de twee beestjes richting zijn ouders die liggen te bakken onder de zon bij het zwembad.
Wees consequent
Een waarschuwing is wel op zijn plaats. Je hebt snel de neiging terug te keren naar de verleden tijd. Dus let erop dat je niet onnodig van de verleden tijd naar de tegenwoordige tijd switcht en omgekeerd.
Een tip hierbij is om de overgang te maken met de voltooid tegenwoordige tijd:
Ik weet het zeker: vader weet het antwoord op deze vraag. En ik herinner me nog dat ik het hem heb gevraagd. Hij wist het inderdaad.
Omgekeerd bestaat ook! De toekomstige verleden tijd, de imperfectum futurum
De verleden tijd gebruiken als iets nog in de toekomst ligt? Dat bestaat ook. Op facebook kwam Rita Koolstra met het volgende voorbeeld:
… zo grappig dat kinderen die iets nog moeten gaan spelen, dus toekomst, de verleden tijd gebruiken: dan was ik de koningin en jij het prinsesje en dan gingen we naar een ander prinsesje …
Misschien heeft Rita een nieuwe stijlvorm ontdekt!