Lange zinnen zijn moeilijk
Het schrijven van lange zinnen is lastig. Je moet overweg kunnen met veel bijzinnen en ingewikkelde constructies, en zorgen dat verwijzingen kloppen. De samenhang binnen de zin moet duidelijk zijn en leestekens moeten op de juiste plek staan.
Een lange zin foutloos en begrijpelijk schrijven van het begin tot het einde is dus vreselijk moeilijk, maar het is zeker even moeilijk zo’n zin te lezen. Bij lange zinnen haken lezers al snel af. Jammer van al die moeite die je erin hebt gestopt.
Hoe lang mag een zin zijn?
De Raad van Europa heeft zes taalniveaus gedefinieerd. A1 is het laagste niveau, te vergelijken met een starter in een vreemde taal. C2 is het hoogste niveau. Gebruikers op dit niveau begrijpen alle teksten, hoe moeilijk en abstract ook. En ze kunnen ze ook zelf produceren. Daartussen zitten A2, B1, B2 en C1.
Niet iedereen is het ermee eens, maar toch gaat men er over het algemeen vanuit dat B1 voor de gemiddelde Nederlander het meest begrijpelijk is. Sommigen houden voor B1 een maximale zinslengte aan van 10 woorden. Anderen vinden dat veel te laag of vinden de zinslengte te veel afhangen van het jargon en de voorkennis van de lezer.
De tabel hieronder geeft je in ieder geval wat houvast voor de zinslengte. Niveau B1 telt daarin 10-15 woorden gemiddeld per zin.
| Leesbaarheid | Gemiddelde zinslengte |
| A1 – A2 heel makkelijk te begrijpen | 1 – 10 |
| B1 gemakkelijk te begrijpen | 10 – 15 |
| B2 begrijpelijk | 15 – 20 |
| C1 moeilijk te begrijpen | 20 – 28 |
| C2 heel moeilijk te begrijpen | meer dan 28 |
Van lange zin naar korte zin
Het advies is dus: schrijf zinnen van gemiddeld ongeveer 15 woorden maximaal. Heb je toch te lange zinnen geschreven? Van een (te) lange zin kun je heel gemakkelijk twee of meer korte zinnen maken.
Lange zin
Vorig jaar zijn we gestart met scholing rondom systeemdenken met als doel de lessen rond begrijpend lezen naar een hoger niveau te tillen en de leesresultaten van de kinderen te verbeteren. (31 woorden)
Deze zin bevat drie boodschappen. Je kunt van elke boodschap een aparte zin maken.
Drie boodschappen, drie zinnen
1. Vorig jaar zijn we gestart met scholing rond systeemdenken. (boodschap 1)
2. Het doel is om de lessen begrijpend lezen naar een hoger niveau te tillen. (boodschap 2)
3. De leesresultaten van kinderen worden verbeterd. (boodschap 3)
Nu nog de samenhang
Het leesgemak is al fors toegenomen. Maar je kunt nog een flinke slag slaan door de samenhang tussen de zinnen te vergroten. Dat doe je met behulp van structuuraanduiders die als cement fungeren en zinnen aan elkaar verbinden.
Vorig jaar zijn we gestart met scholing rond systeemdenken. Het doel daarvan is om de lessen begrijpend lezen naar een hoger niveau te tillen. Tegelijkertijd worden de leesresultaten van kinderen verbeterd.
Structuuraanduiders
| Verband | Structuuraanduider |
| redengevend | immers, omdat, daarom, omdat, namelijk |
| oorzakelijk | daardoor, doordat, namelijk |
| opsommend | ten eerste, ten tweede, vervolgens, hierna |
| tegenstellend | echter, maar, enerzijds, anderzijds, toch |
| verklarend | omdat, want, hierdoor, aangezien |
| toelichtend | bijvoorbeeld, ter illustratie, tegelijkertijd |
| samenvattend | kortom, samenvattend, al met al |
| verwijzend | daarvan, ervan |
Dit alles in een formule gevat
K x S = L
Korte(re) zinnen x Samenhang = Leesgemak