Klinkt voor geen meter. Eerst Adam en dan Eva, zo zijn we het gewend. Hoe zit het met de volgorde van namen?
Jos en Martine
Wij hebben twee kinderen. Jos en Martine. Als we het over hen hebben, doen we dat ook in die volgorde. Nooit Martine en Jos.
Martine heeft een vriend en die heet Bas. We hebben het over Bas en Martine. Nooit andersom. Anderen hebben het soms over mijn vrouw en mij. Altijd in de volgorde Willem en Marietje. Haar familie noemt Marietje al zo’n beetje van af haar geboorte ‘Iet’. Dus gaan ze naar Iet en Willem. Zo gaan we ook naar een concert van Nick en Simon en kijken we naar Knevel en Van den Brink. Niemand die het omdraait.
Voordeel
We gaan op bezoek bij Chris en Thea en Hans en Marion. Naar Bert en Monique en naar Jos en José. Zo zeggen we het al jaren. Net zoals Nederland het heeft over Henk en Ingrid. Ingrid en Henk hoor je nooit. Evenmin hoor je Janneke en Jip. De kortste naam, de gemakkelijkste dus, komt namelijk voorop. Het is Tom & Jerry dus.
Maar er is nog iets. Namen van één lettergreep eindigen bijna allemaal op een medeklinker. Dat geeft een uitspraakvoordeel, omdat je een medeklinker makkelijk kunt verbinden met ‘en’. Jan en Annie, spreek je dan uit als ‘Jannenannie’, waarbij de ‘n’ van Jan iets verlengd wordt. Van Annie naar Jan hapert het even vanwege de open klinker, ‘ie’. Niet dat je ervoor naar logopedie moet, maar het rolt er net iets minder makkelijk uit. En taalgebruikers kiezen nu eenmaal voor de weg van de minste weerstand. Bijna altijd onbewust overigens. Soort taalinstinct.
Warm
Hoe zit het dan als beide namen langer zijn dan één lettergreep? Dan zijn er een paar factoren die een rol spelen. Om te beginnen is dat wederom de uitspraak. Herman en Rina dus, vanwege de medeklinker aan het eind van Herman. Verder speelt ook affectie een rol. De namen van je eigen kinderen dus voorop en dan pas die van de aangetrouwden. Eerst die van je broers en zussen en dan de schoonzussen en zwagers. Van warm naar koud dus. We zeggen Betsie en Gerrit omdat ik haar als collega elke dag zie en hem slechts een paar keer per jaar. Gerrit is trouwens een beste kerel.
Tijd
Ook de tijd is bepalend. Wie bijvoorbeeld het eerste geboren is, wordt als eerste genoemd. Daarom zeggen we Hans en Jacqueline, als we het over onze neef en nicht hebben. Hans was er het eerst. Jacqueline haalt hem nooit meer in. Vaak ook, gaan namen van mannen aan die van vrouwen vooraf. Dat is overigens wel aan het veranderen. Toch nestelde neef Abel zich na zijn entree in de familie riant voor nichtje Marleen.
Rol
Maar hoe zit het dan met Wipneus en Pim, Johnny en Rijk, Bonnie en Clyde?
Dat kan te maken hebben met de rol. Wipneus is leuker dan Pim. Johnny Kraaijkamp was de grappenmaker. En Bonny de vrouwelijke bandiet en daarmee de publiekstrekker. Maar hoe je het ook wendt of keert, de lengte met bijbehorend uitspraakgemak blijft een dominante rol spelen. Mijn zus heet Lenie, mijn zwager Jan. Vanaf dag één was het Jan en Lenie.
Leuk familiespel voor op een regenachtige nieuwjaarsdag.
Ga eens na hoe het zit bij uw eigen familie.
Het kan volkomen nieuwe psychologische en relationele inzichten opleveren.
Veel plezier!