Ik woon in Raalte en dat ligt in Salland dat weer een deel van Overijssel is. Ik vind het mooi dat je hier nog veel mensen plat hoort praten. Mooi taaltje, dat Roalter dialect.
Wat bent u nodig?
Bij ons heb je niet iets nodig, maar je bent iets nodig. “Ben je een microfoon nodig?”, vroeg een zaaleigenaar mij. “Nee, ik ben er geen nodig.” Kijk, dan begrijp je elkaar. “Wat bent u nodig in de broek?”, schijnt een verkoper hier in een herenmodezaak ooit aan een klant gevraagd te hebben. De klant was maatje 32 nodig.
Aan het metselen aan
“Waar is Piet?” “Hij is aan het schilderen aan (an ‘t skildern an).” De Raalter versie met twee keer ‘an’ heeft veel meer zeggingskracht dan de Nederlandse met slechts één keer ‘aan’. Iemand die aan het metselen aan is, is pas echt aan het metselen. En dat geldt net zo goed voor iemand die aan het tuinieren aan is. Voel je het verschil? Of ben je nog aan het nadenken aan?
Noa dissen…
Een van oorsprong typisch Raalter uitdrukking is ‘nao dissen weer ‘n vrissen’*. Het betekent ‘na deze (losse scharrel) weer een verse (een nieuwe)’. Roalter bierdrinkers (bierzoepers) hebben de betekenis verruimd en geven er mee aan dat na elke lege fles weer een nieuwe klaarstaat. De uitdrukking geeft aan vrijen en drinken een nog prettigere dimensie. Een Roalter dimensie.
‘Oma zijn portemonnee’
Het is de titel van een liedje voor haar verjaardag, gezongen door kinderen en kleinkinderen. Ze hadden donders goed in de gaten dat oma een vrouw was. Waarom dan ‘zijn’? Bij ons in Raalte zijn vrouwen soms (nog) ‘hij’ en ‘hem’. ‘Waar is Annie? Hij is in de tuin.’ Is het feministisch bedoeld? Of gewoon lekker makkelijk? Ik vrees het laatste.
Makkelijk
Of het makkelijk is om ons dialect te leren praten? Eitje. Kijk maar even naar de volgende uitspraakregel. De plofklanken t en d worden in het Raaltes nogal vrij ver in de mond uitgesproken.* Als de stam eindigt op één van de medeklinkers: k, g, gg, ng, ch, voorafgegaan door een klinker, dan wordt de -n die volgt op de verdwenen stomme e veranderd in een -ng. Vervolgens worden, in het geval van de -g en -gg, deze ook veranderd in een -ng klank, met het begin van de tong geplaatst achter de richel van de tandkassen. Bent u al een borrel nodig? 
Grenzeloos
Je moet er dus wel wat voor doen. Maar je krijgt er ook veel voor terug. Internationale contacten bijvoorbeeld. Want soms klinkt Roaltes heel ver over de grens.
womowendan wawoidoardoendan (waar moeten we wezen dan, wat wil je daar doen dan)
woawojopandan opoewopan of ophumopan (waar wil je naar toe, naar jou of naar hem)
noaroetoe noarmietoe ja noaroetoe (naar jou toe of naar mijn mij toe, ja naar jou toe)
wawwolliewedan (wat wil je wel dan)
Mooi hè?
* Uit ‘De dialecten van centraal-Salland: Raalte, Heino en Lemelerveld over dialect Raalte, Klank- en vormleer, J.J. Spa’