Je hebt geld, je wilt erbij horen en je wilt dus ook netjes praten. Dan vallen portie en Fikkie behoorlijk uit de toon. Porsche en Fikje klinken stukken beter. Een klasgenootje van de basisschool had het over raas in plaats van roze. Hij dacht dat roze dialect was. Daarom hoor je ook wel oudbollig in plaats van oubollig en beeldhouder in plaats van beeldhouwer.
Je maakt fouten als je het te netjes wilt doen. Dat overkwam ook Swiebertje in de gelijknamige tv-serie. Hij had het over “een kopjen kofjen” in plaats van een kopje koffie. Oudere mensen zeggen statieloper in plaats van stageloper. Stage klinkt on-Nederlands en statielopen kennen ze vanuit de kerk. Zo hoor je ook wel Niet mijn pakje aan (hypercorrect) in plaats van niet mijn pakkie-an (correct).
Hypercorrectie
Allemaal voorbeelden van hypercorrectie. Dat is het verschijnsel dat een taalgebruiker een taalfout maakt terwijl hij juist probeert een fout te vermijden. Vaak ontstaat hypercorrectie omdat ten onrechte een regel wordt toegepast die voor een ander geval wel geldt. Voorbeelden:
twee cafetaria (vgl. criteria)
vakerder (vgl. vaker)
Wat dat laatste voorbeeld betreft, in oostelijke dialecten zegt men vake in plaats van vaak. Alleen een r daarachter wordt niet als een complete overtreffende trap gevoeld, vandaar de hypercorrectie.
Bronnen:
www.wassenaarders.nl
www.taaladvies.net